Khái niệm tác động đa hiệu của gen – HocHay

Sinh Học Lớp 12 – Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen

• Tương tác gen là sự tác động qua lại giữa các gen thuộc các lôcut khác nhau (gen không alen) trong quá trình hình thành một kiểu hình
• Thực tế, các gen trong tế bào không trực tiếp tương tác với nhau mà do sản phẩm của chúng tác động qua lại với nhau để tạo kiểu hình

Thí nghiệm:

Lai các cây thuộc 2 dòng thuần chủng: Hoa trắng x Hoa trắng

F1: 100% hoa đỏ

Cho F1 tự thụ phấn

F2: 9 hoa đỏ, 7 hoa trắng.

Giải thích kết quả lai:

F2 phân li tỉ lệ (9: 7) = 16 tổ hợp giao tử, vì vậy mỗi bên F1 phải tạo ra được 4 loại giao tử.

Để F1 tạo được 4 loại giao tử thì F1 phải dị hợp tử 2 cặp gen và có kiểu gen là AaBb → hoa đỏ

Sơ đồ lai:

Ptc:            AAbb           x            aaBB

Gp:              Ab                             aB                      

F1:                          AaBb (100% hoa đỏ)

F1 x F1:           AaBb      x       AaBb

GF1:         AB, Ab, aB, ab      AB, Ab, aB, ab

Khung penet:

Tỉ lệ kiểu gen: 1AABB: 2AABb: 1AAbb: 2AaBB: 4AaBb: 2Aabb: 2Aabb: 1aaBB: 2aaBb: 1aabb

Tỉ lệ kiểu hình:

• 9A_B_: 9 hoa đỏ
• 3A_bb; 3aaB_; 1aabb: 7 hoa trắng

Kết luận:

• Sự có mặt của 2 gen trội không alen (A và B) trong cùng 1 kiểu gen làm xuất hiện màu đỏ (kiểu hình mới). Ta nói A và B đã tác động bổ sung cho nhau trong việc qui định màu đỏ.
• Sự tác động riêng lẻ của các gen trội và gen lặn khác qui định kiểu hình hoa trắng
• Tương tác kiểu bổ sung có 2 tỉ lệ F2 là: 9: 6: 1 và 9: 7

Thí nghiệm: Tính trạng da trắng ở người do các alen: a1 a1 a2 a2 a3 a3 quy định. (vì các alen này không có khả năng tạo sắc tố melanin), gen trội A1 A2 A3 làm cho da màu đậm

Sơ đồ lai:

 P:           A1A1 A2A2 A3A3     x      a1 a1 a2 a2 a3 a3

                   (da đen)                           (da trắng)

 F1:                    A1a1 A2a2 A3a3 (da nâu đen)

Kết luận:

Sự xuất hiện của mỗi alen trội trong kiểu gen trên làm gia tăng khả năng tổng hợp melanine nên làm da có màu sậm hơn

Mỗi gen trội đều đóng góp 1 phần như nhau trong việc tổng hợp sắc tố da (tác động cộng gộp)

Tác động đa hiệu của gen là hiện tượng 1 gen tác động đến sự biểu hiện của nhiều tính trạng khác nhau

Một gen có thể tác động đến sự biểu hiện của nhiều tính trạng khác nhau được gọi là gen đa hiệu

Gen HbA ở người quy định tổng hợp chuỗi b-hemôglôbin bình thường gồm 146 axit amin. Gen đột biến HbS cũng quy định sự tồng hợp chuỗi b-hemôglôbin bình thường gồm 146 axit amin, nhưng chỉ khác 1 aixt amin ở vị trí số 6 (axit amin glutamic thay bằng valin). Gây hậu quả làm biến đổi hồng cầu hình đĩa lõm thành hình lưỡi liềm → Xuất hiện hàng loạt rối loạn bệnh lí trong cơ thể.

Câu 1: Quan hệ giữa gen và tính trạng theo quan niệm Di truyền học hiện đại như thế nào?

A. Mỗi gen quy định một tính trạng

B. Nhiều gen quy định một tính trạng

C. Một gen quy định nhiều tính trạng

D. Cả A, B và C tuỳ từng tính trạng

Câu 2: Khi một gen đa hiệu bị đột biến sẽ dẫn tới sự biến đổi

A. Ở một tính trạng

B. Ở một loạt tính trạng do nó chi phối

C. Ở một trong số tính trạng mà nó chi phối

D. Ở toàn bộ kiểu hình của cơ thể

Câu 3: Cho phép lai PTC: hoa đỏ x hoa trắng, F1 100% hoa đỏ. Cho F1 tự thụ phấn, F2 thu được 2 loại kiểu hình với tỉ lệ 9/16 hoa đỏ: 7/16 hoa trắng. Nếu cho F1 lai phân tích thì tỉ lệ kiểu hình ở Fa được dự đoán là

A. 1 đỏ: 3 trắng

B. 1 đỏ: 1 trắng

C. 3 đỏ: 5 trắng

D. 3 đỏ: 1 trắng

Đáp án:

1. D

2. B

3. A

Link bài: https://hochay.com/sinh-hoc-lop-12/sinh-hoc-lop-12-chuong-2-bai-9-tuong-tac-gen-va-tac-dong-da-hieu-cua-gen-hoc-hay-784.html  

#sinhhoc12 #sinhhoclop12 #lythuyetsinhhoc12 #lythuyetsinhhoclop12 #tracnghiemsinhhoc12 #sinhhocnanghoc12 #onthisinhhoc #hochay